PENGAJIAN TAMADUN ISLAM DAN TAMADUN ASIA TENGGARA

KESAN KEDATANGAN ISLAM KEPADA TAMADUN MELAYU

1. TAMADUN MALAYSIA SEBELUM  KEDATANGAN  TAMADUN  ISLAM

          Alam Melayu sebelum  kedatangan syiar Islam terbahagi kepada dua iaitu sebelum kedatangan Agama Hndu Buddha dan juga selepas kedatangan Hindu Buddha.  Perincian kehidupan tamadun Melayu sebelum islam adalah seperti berikut ;

1.1. SEBELUM KEDATANGAN AGAMA HINDU DAN BUDDHA

          Pada ketika ini dikatakan masyarakat Melayu mempunyai sistem kepercayaan primitif iaitu animisme dan dinamisme: yang mempercayai bahawa setiap benda ada jiwa, roh atau semangat yang mempunyai perwatakan sendiri, sama ada dapat membawa kesan baik atau buruk.

        Roh nenek moyang yang dinamakan “hyang” (seerti “poyang”/ “moyang”) dipercayai masih berada di kalangan mereka dan mempunyai tenaga yang kuat yang boleh mempengaruhi mereka. Oleh itu ia perlu ditenangkan melalui upacara pemujaan dan penyembahan. Pawang, Bomoh dan Dalang merupakan peribadi perantara yang boleh menghubungi “hyang” melalui pembacaan jampi, serapah, penyajian dan sebagainya.

                  Sebenarnya animisme bermaksud satu kepercayaan bahawa setiap benda memepunyai jiwa atau roh dan mempunyai keperibadiaan sendiri (Abdul Rahman Haji Abdullah,1990:1).Di samping itu,terdapat juga Teori Dinamisme. Teori ini mempercayai bahawa jiwa bukan sahaja berada di mana-mana tetapi juga mempunyai tenaga atau kekuatan yang dapat memberikan kesan baik ataupun buruk. Dinamisme boleh dibandingkan dengan konsep semangat di kalangan orang Melayu. Kedua-duanya merupakan kepercayaan primitif di Alam Melayu.  

             Kepercayaan terhadap jiwa, roh atau semangat amat memepengaruhi kehidupan manusia.Kepercayaan ini dapat dikesan melalui mitos, lagenda dan memorates (Abdul Rahman Haji Abdullah,1990:3). Mitos ialah cerita mengenai dewa-dewi dan makhluk luar biasa yang menjadi asas kepercayaan dan sistem agama.

  1.2.   SELEPAS  KEDATANGAN AGAMA HINDU DAN BUDDHA

                Dengan kedatangan agama Hindu dan Buddha ke alam Melayu, upacara agama menjadi lebih formal dan tersusun. Namun pengaruh itu tidak benar-benar melibatkan keseluruhan ajaran yang terdapat dalam falsafah Hindu-Buddha asli, yang dipentingkan hanya perkara-perkara yang berkaitan dengan selok-belok upacara agama. Di samping itu, ajaran Hindu-Buddha ini juga membesar-besarkan keagongan dewa-dewa dan ini telah mempengaruhi kepercayaan masyarakat Melayu.

                  Pandangan semesta yang dipengaruhi oleh agama baru ini juga dapat dikesan melalui karya-karya Melayu tradisional yang bercorak mitos dan lagenda. Ini dipengaruhi daripada ajaran kitab-kitab suci agama Hindu seperti Mahabrata, Bhagavad Sita dan Baratayudha. Oleh itu aspek-aspek yang dipentingkan ialah kesenian, keindahan, keromantisan, kesedihan, keagongan dan ketakjuban. Aspek-aspek falsafah dan penghujahan yang rasional tidak ditekankan. Ini telah mempengaruhi pemikiran masyarakat Melayu khususnya golongan bangsawan.

             Menurut pendapat Syed Naquibb, kedatangan agama Hindu tidak merubah pandangan semesta masyarakat Melayu secara mutlak. Apa yang jelas terlihat ialah kesan pengaruh Hindu-Buddha hanya pada lapisan di atas sahaja (golongan bangsawan), tidak menyerap ke segenap lapisan masyarakat Melayu.

           Namun kesan daripada aspek-aspek ajaran Hindu seperti sistem kasta (lapisan masyarakat) yang memisahkan antara golongan raja, bangsawan dan rakyat jelata menular masuk ke dalam sistem sosial masyarakat Melayu. Dari sinilah wujudnya sistem ‘feudal’ yang telah diamalkan dalam sistem pantadbiran mana-mana kerajaan Tamadun Melayu.